Veel mensen kennen het boek ‘Zeven eigenschappen van effectief leiderschap’ van Steven Covey. Maar wist je dat hij ook een variant van datzelfde boek heeft geschreven gericht op relaties? Ik las ‘Zeven eigenschappen van effectieve families’ jaren geleden en ik ben het nooit meer vergeten. Ik denk zelfs dat de boodschap van dit boek voor mij het startsein was om andere keuzes te gaan maken in mijn leven. De boodschap van dit boek vind ik zo krachtig, dat ik het niet kon laten er een story over te schrijven. Hopelijk halen jullie er net zoveel uit als ik.
Verandering ben je zelf
In de Zeven Eigenschappen wordt een manier van denken beschreven die een harmonieuze gezinscultuur mogelijk maakt, waarbij de schrijver ervan uit gaat dat iedereen verandering op gang kan brengen, dat iedereen een ‘katalysator’ van verandering kan zijn. Wat mij betreft geldt de gehele boodschap van dit boek niet alleen voor gezinnen, maar voor iedere relatie tussen twee of meer mensen.
Universele, tijdloze principes
De zeven eigenschappen zijn gebaseerd op universele, tijdloze en vanzelfsprekende principes, die onmisbaar zijn voor gelukkige relaties. Dit zijn ze:
1) Wees proactief: neem verantwoordelijkheid voor je eigen keuzes en maak deze op basis van de principes en waarden die je nastreeft.
2) Begin met het einde voor ogen: laat je in alles wat je doet leiden door je visie, door het doel dat je uiteindelijk wilt bereiken, door dat wat jij belangrijk vindt in het leven.
3) Belangrijke zaken eerst: geef je relatie of gezin prioriteit om deze succesvol te laten zijn. Je kunt niet verwachten dat je relatie floreert, als je andere zaken steeds als belangrijker bestempelt.
4) Denk win-win: denk in termen van wederzijds voordeel in plaats van ‘ik win, jij verliest’.
5) Eerst begrijpen, dan begrepen worden: mensen geven niets om wat je te zeggen hebt, zolang zij snakken naar ‘psychologische lucht’, dat wil zeggen het gevoel begrepen en erkend te worden. Dus luister en begrijp de ander eerst, dan ontstaat er vanzelf ruimte voor de ander om jou te horen en begrijpen.
6) Synergie: wanneer het ‘wij-gevoel’ tussen mensen een wederzijdse oplossingsgerichte cultuur doet ontstaan.
7) Houd de zaag scherp: zorg ervoor dat je altijd vernieuwend blijft en altijd blijft leren op fysiek, sociaal, mentaal en spiritueel gebied leiden.
De basis van proactiviteit
De eerste eigenschap, ‘Wees proactief’ is de basis voor de andere eigenschappen. Zonder proactiviteit, zijn de andere eigenschappen niet goed toepasbaar. Om proactief te kúnnen zijn, moet je twee concepten in ieder geval goed begrijpen: de cirkel van invloed en de emotionele bankrekening.
Je concentreert je op je cirkel van invloed als je je alleen concentreert op zaken waar je daadwerkelijk iets aan kunt doen, dat is proactief. Gedraag je je reactief, dan zul je je voornamelijk concentreren op je cirkel van betrokkenheid, waarin alles zich bevindt waar jij je betrokken bij voelt, maar waaraan jij niets kunt veranderen. Dat kost wel erg veel energie, maar levert ‘in the end’ bijzonder weinig op.
De metafoor van de emotionele bankrekening staat voor de kwaliteit van relaties. Een storting op deze rekening is een proactieve actie die het vertrouwen binnen een relatie een boost geeft. Een hoog saldo op de rekening staat voor een grote mate van vertrouwen, open en vrije communicatie. Een opname van de emotionele bankrekening is een reactieve reactie die het vertrouwen doet afnemen. Wordt er teveel opgenomen van deze rekening, dan is er geen oprechte communicatie. Iedere interactie kan worden bekeken als een opname van of een storting op de emotionele bankrekening. De proactieve keuze om vooral stortingen te doen in plaats van opnames is één van de belangrijkste proactieve keuzes die je kunt maken om je relaties te bevorderen.
Koers, turbulentie en kompas
Het lezen van dit boek was mijn eerste echte bewustwording van hoeveel mensen zelf kunnen doen om veranderingen teweeg te brengen in hun leven. We leven in een turbulente wereld die volop in beweging is. Covey maakt dit duidelijk door gebruik te maken van een vliegtuigmetafoor. De meeste mensen zitten 90% van de tijd niet op precies de goede koers. Onze (gezinsonvriendelijke) cultuur, economie en technologische vooruitgang zorgen voor turbulentie. Toch hoeft dit niet te betekenen dat je meegevoerd wordt in een ongewenste stroom. Je moet alleen een visie hebben, een plan en de moed om op de uitgezette koers terug te komen. De zeven eigenschappen maken dit mogelijk, ze bieden een kompas dat de juiste richting aangeeft om op koers te blijven.
Hoe proactief ben ik eigenlijk zelf?
Sinds ik het boek heb gelezen ben ik mijzelf vragen gaan stellen: Hoe proactief ben ik? Heb ik mijn prioriteiten helder en gedraag ik mij ook hiernaar? Wat vind ik belangrijk in het leven en is mijn leven zodanig ingericht dat ik dit ook waar kan maken? Ik heb ervaren dat kleine aanpassingen in mijn gedrag al een groot verschil kunnen maken. Bijvoorbeeld altijd loyaal te zijn aan mensen die er niet zijn. Deze proactieve keuze heeft een positieve invloed op elke relatie en brengt meer harmonie en eerlijkheid. Nadenken over mijn prioriteiten brengt waarden en principes boven waarvan ik me niet bewust was dat deze zo belangrijk voor mij waren. In dit kader vind ik wellicht de metafoor van de stenen in de pot die Covey gebruikt het meest waardevol en veelzeggend. Ik denk dat het gros van het verdriet in relaties, gezinnen, families en huwelijken op zijn minst verzacht zou worden als iedereen hiernaar zou leven.
Metafoor pot met stenen
‘Er is een pot die bijna helemaal gevuld is met kleine kiezelsteentjes. Naast de pot liggen verschillende stenen ter grootte van een vuist. De pot symboliseert de volgende week van je leven. De kleine steentjes in de pot staan voor alle dingen die je normaal gesproken te doen hebt. De grote stenen staan voor de dingen die echt belangrijk voor je zijn. Het zijn de dingen die je diep in je hart wilt doen, maar die niet in je schema passen. Als de pot iedere week tot aan de rand vol zit met kleine steentjes, zijn er steeds weer belangrijke dingen, grote stenen, waarvoor geen ruimte over is. Maar stel: je haalt eerst alle kleine steentjes uit de pot en start nu het vullen van de pot met grote stenen. Je zult zien dat er meer stenen in de pot passen. Als je de pot eenmaal vol hebt gestopt met grote stenen, kun je daarna de kiezelsteentjes erbij gieten. Het zal je verbazen hoeveel er nog bij passen! Begin dus altijd met de grote stenen, de belangrijke zaken eerst.’
Echte en duurzame verandering komt van binnenuit
Waarschijnlijk zou ik nog pagina’s kunnen doorschrijven met toffe inzichten uit dit boek. Maar het belangrijkst blijft denk ik het uitgangspunt dat echte en duurzame verandering van binnenuit komt. Dat je zelf een katalysator voor verandering kunt zijn. En is dat geen goed nieuws?
Liefs Eva
